Koolstofarme gevelsteen op basis van lokaal afvalmateriaal ontwikkeld voor het museum
De Gent Waste Brick voor DING is een koolstofarme gevelsteen die van gerecycleerd afvalmateriaal uit Gent wordt gemaakt. Hij werd ontwikkeld voor de bouw van de nieuwe vleugel van Design Museum Gent.
Doelstellingen en ambities
Als onderdeel van het masterplan voor de verbouwing van Design Museum Gent werkt het museum aan een grootschalig renovatieproject om zijn bestaande gebouwen uit te breiden. De nieuwe vleugel, waarvan de bouw later dit jaar zal starten, zal onderdak bieden aan tentoonstellings- en eventruimtes die het museum in staat zullen stellen om zijn culturele programmatie te verruimen en meer bezoekers te bereiken.
Om de hoeveelheid materiaalgebonden emissies van het ontworpen gebouw te beperken en tegemoet te komen aan de wensen van de opdrachtgever voor de nieuwe vleugel, werd een lokale circulaire gevelsteen op basis van kalk ontwikkeld en gecertificeerd voor gebruik in het gebouw. Het project werd gefinancierd met een genereuze subsidie van Vlaanderen Circulair en sogent, namens de stad Gent. Design Museum Gent, sogent, Carmody Groarke, BC Materials, Local Works Studio en TRANS Architectuur verrichtten samen het onderzoekswerk.
Uitdagingen qua ontwerp en milieu-impact
De ontwerpers wilden het gevelontwerp laten aansluiten bij de lichte kleur van de bestaande gebouwen in Gent. Voor de bleke gevelsteen en witte mortel wordt gebruikgemaakt van de lokaal beschikbare afvalstromen van de stad als toeslagmateriaal (onder meer fijngemalen beton en wit glas) en kalk als voornaamste bindmiddel. Alle composietmaterialen worden zorgvuldig geselecteerd om een lichte tint te verkrijgen. De afvalmaterialen worden op een productiesite in het centrum van Gent nauwgezet gefilterd en gesorteerd, alvorens te worden geperst tot de gespecificeerde vorm en grootte.
De Gent Waste Brick wordt uitgehard in plaats van gebakken en verkrijgt zijn sterkte door carbonatatie. De hydraulische kalk vangt CO2 op uit de atmosfeer terwijl de gevelstenen uitharden. De stenen blijven dus koolstof opslaan tijdens de volledige levensduur van het gebouw. Het ontwerpteam werkte nauw samen om een unieke materiaalsamenstelling te specificeren die, ondanks zijn beperkte hoeveelheid materiaalgebonden emissies, sterk en resistent genoeg is voor buitentoepassingen. Het fabricageproces, in combinatie met het gebruik van gerecycleerde composietmaterialen, levert een gevelsteen op met 0,17 kg CO2-uitstoot, slechts 1/3 van de CO2-uitstoot van een gebakken gevelsteen op basis van klei.
Het team werkte nauw samen met Design Museum Gent om een zeer ambachtelijk en op maat vervaardigd materiaal te creëren dat de cultuur en waarden van de instelling belichaamt, en dat de materiaaleigenschappen en esthetische kenmerken van een traditionele gevelsteen in vraag stelt en bovendien past in het rijtje van designobjecten die het museum tentoonstelt of in bewaring heeft. Als onderdeel van het vooruitstrevende participatieprogramma van het museum krijgen inwoners van de stad en bezoekers de kans om een gevelsteen te maken. De gevelstenen zullen in Gent worden geproduceerd met behulp van een schoon en eenvoudig productieproces dat makkelijk in een andere stedelijke omgeving kan worden gekopieerd. De productie veroorzaakt geen emissies, nevenproducten of afval.
Onderzoek en ontwikkeling
De gevelstenen ondergingen een robuust ontwikkelingsproces, inclusief toetsing aan de Europese Normen en overleg met de certificeringsinstantie voor de Belgische bouwsector BCCA (Belgian Construction Certification Association). Door traditionele productieprocessen te herbekijken, pakt het project complexe problemen aan op het vlak van circulaire economie in de bouwsector zoals de haalbaarheid van lokale bouwactiviteiten, de beschikbaarheid van lokale hulpbronnen en het testen van gerecycleerde materialen.
Het project was slechts mogelijk dankzij de kennis en expertise van de projectconsultants en de ondersteuning, het enthousiasme en de gedurfde visie van de opdrachtgevers: sogent en Design Museum Gent.
